Διαβάζω κατά καιρούς διάφορα σχόλια στα social media αναφορικά με το τέλος της μουσικής βιομηχανίας ή την παρακμή κολοσσιαίων εταιρειών που κάποτε μεγαλουργούσαν στη δισκογραφία και καθόριζαν τις τύχες των καλλιτεχνών παγκοσμίως.
Κάποιοι μάλιστα δεν διστάζουν να απαξιώσουν πλήρως τον όρο «μουσική βιομηχανία» τονίζοντας την ελευθερία και την ακεραιότητα που απολαμβάνει πλέον ο καλλιτέχνης ο οποίος δεν είναι δεσμευμένος –τουλάχιστον στο βαθμό που ήταν πριν από 20 χρόνια- να ηχογραφεί albums που ορίζονταν συχνά από την εκάστοτε δισκογραφική εταιρεία. Σίγουρα, οι αιτίες είναι πολλές και διόλου μονοσήμαντες για το εν λόγω φαινόμενο και όλοι μας πάνω κάτω τις γνωρίζουμε ή έστω τις υποψιαζόμαστε. Ο David Geffen στο documentary για την ιστορία των Tower Records κάνει μία καλή ανάλυση για το εν λόγω θέμα και οι ενδιαφερόμενοι αξίζει να την τσεκάρουν.
Είναι όμως καταδικαστέος ο όρος «μουσική βιομηχανία»; Είναι πράγματι ο βασικός υπεύθυνος για την παρακμή των ημερών μας; Θα μπορούσε να είναι διαφορετική η εξέλιξη των πραγμάτων και πόσο παραπλανητικά είναι τα…αναθέματα των απανταχού μουσικών για τους δισκογραφικούς κολοσσούς και τους κοστουμάτους υπαλλήλους;
Χωρίς να θέλουμε να κάνουμε μία ιστορική αναδρομή –θα απαιτούνταν τουλάχιστον 2-3 ξεχωριστά άρθρα- είναι απαραίτητο να πούμε ότι ο όρος «μουσική βιομηχανία» εμφανίστηκε την εποχή που άρχισαν να (ανα)παράγονται μαζικά τα μουσικά έργα καλλιτεχνών κυρίως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Προσοχή…και πριν υπήρχε αναπαραγωγή βινυλίων αλλά η κλίμακα ήταν σαφώς περιορισμένη ενώ και η διάθεση του κόσμου να ξοδεύει χρήματα για τέτοια προιόντα «πολυτελείας» παρουσίασε ραγδαία γεωμετρική πρόοδο μετά το 1950. Ξεφεύγουμε όμως…
Το hard rock και το heavy metal γιγαντώθηκε στη δεκαετία του 80 με τους δίσκους να γίνονται πλατινένιοι και πολυπλατινένιοι εν ριπή οφθαλμού. Το MTV, οι διαφημίσεις στον εβδομαδιαίο και μηνιαίο τύπο, το συνεχόμενο airplay στα ραδιόφωνα, οι ταινίες στον κινηματογράφο συνετέλεσαν τα μέγιστα στη διόγκωση του φαινομένου (και φυσικά των πωλήσεων). Ακόμη και το στυλ στα ρούχα και στην εμφάνιση ήταν κόπιες από όλα αυτά τα hair metal bands των 80ς και αργότερα τα grunge σχήματα των 90ς. Πίσω από όλα αυτά βρίσκονταν οι δισκογραφικοί κολοσσοί οι οποίοι ετεροχρονισμένα σήμερα θεωρούνται οι βασικοί υπαίτιοι του…κακού αλλά ήταν εκείνοι που «έχτισαν» καριέρες, πρόσφεραν κλασικούς δίσκους και μετέτρεψαν καλλιτέχνες σε αστέρες κάτι που εκμεταλλεύονται πολλοί μέχρι σήμερα.
Σίγουρα οι δισκογραφικές εταιρείες ήθελαν να βγάλουν χρήματα..πολλά χρήματα. Ήταν μία επιχείρηση. Και πολλές φορές «ξεζούμιζαν» τον καλλιτέχνη ή εκμεταλλεύονταν στο έπακρο ένα μουσικό ρεύμα προσφέροντας υπερπληθώρα κατασκευασμένων συγκροτημάτων μόνο και μόνο για να βγάλουν κάτι παραπάνω. Σκεφτείτε όμως πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα χωρίς τους δισκογραφικούς αυτούς κολοσσούς; Ναι, σίγουρα παίζει ρόλο η ποιότητα και η έμπνευση του καλλιτέχνη αλλά όταν αυτή δεν μπορεί να γίνει κτήμα πολλών και να αγγίξει τις μάζες τότε το μόνο που μπορεί να ελπίζει είναι μία θέση σε ένα υποκεφάλαιο μίας μουσικής εγκυκλοπαίδειας. Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν άπειρα «αδικημένα» σχήματα εκεί έξω που θα μπορούσαν να είχαν γίνει τεράστια…και δεν ειρωνεύομαι καθόλου. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν μία ώθηση αλλά δυστυχώς σήμερα αυτή δεν υπάρχει και έτσι πολλά νέα και ελπιδοφόρα σχήματα παλεύουν μόνα τους (και συχνά χωρίς προσανατολισμό) στον αχανή κόσμο του internet. Όλα τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και η λέξη «κλασικός» είναι τόσο σπάνια πλέον όσο ένα πιγκουίνος στη Σαχάρα.
Οπότε, κάθε φορά που αναθεματίζουμε τη μουσική βιομηχανία καλό θα είναι να σκεφτόμαστε πως θα ήταν η αγαπημένη μας μουσική σήμερα δίχως αυτή. Μπορεί τα μέσα που χρησιμοποιούσε να ήταν συχνά ανήθικα αλλά στο τέλος της ημέρας ο σκοπός ήταν ιερός και η μουσική βιομηχανία επιβεβαίωνε σε καθημερινή βάση τον Μακιαβέλι που μεταξύ μας δεν είχε καθόλου άδικο.
Σάκης Νίκας
